20 zł Foka szara 2007 r.

Kolejna moneta z słynnej serii Zwierzęta świata

Rewers:W centralnej części wizerunki dwóch dorosłych fok oraz jednej młodej foki oraz w tle cień dwóch fok. Powyżej stylizowane morskie fale. U góry półkolem napis: FOKA SZARA, u dołu półkolem napis: Halichoerus grypus.

Awers: Wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej. Pod orłem oznaczenie roku emisji: 2006, poniżej napis: ZŁ 20 ZŁ. Po bokach łap orła wizerunki flagi państwowej. U góry półkolem napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA. Pod lewą łapą orła znak mennicy: MW.

Foki występujące w Bałtyku należą do trzech gatunków: foki szarej (Halichoerus grypus), foki pospolitej (Phoca vitulina) i foki obrączkowanej (Phoca hispida). Wszystkie z wymienionych gatunków były, i są, notowane u polskich wybrzeży, a wiele przekazów i danych historycznych zaświadcza o ich masowym występowaniu u naszych brzegów. Najliczniejsza była zawsze foka szara, gatunek typowy dla strefy przybrzeżnej. Jeszcze w latach 30. XX wieku rozradzała się na polskim wybrzeżu, dzisiaj nie tworzy tu już rezydentalnych kolonii. W 1984 r. została objęta w Polsce ochroną prawną.

Foka szara jest największą z bałtyckich fok. Jako jedyny gatunek fok ma charakterystyczny, wydłużony kształt pyska, porównywany często do pyska psa. Samce, o ciemnym, jednolitym ubarwieniu, dorastają do 2,5 m i osiągają ciężar nawet do 300 kg. Mniejsze samice dorastają do 2 m, osiągając masę o połowę mniejszą. Ich futro jest jasne, pokryte ciemniejszymi, nieregularnymi plamami. Młode foki szare rodzą się w lutym i w marcu, na lodzie lub na lądzie, w zależności od zasięgu pokrywy lodowej na Bałtyku. Na lądzie przyszłe matki wybierają miejsca ustronne i bezpieczne. Na świat przychodzi jedno młode, pokryte kremowym futrem, które traci podczas linienia po ukończeniu 3 tygodnia życia. Do tego czasu matka karmi je na lądzie tłustym mlekiem, a szczenię przybiera na wadze średnio 2 kg dziennie. Opuszczone przez matkę spędza na lądzie jeszcze 2-3 tygodnie, czerpiąc energię z nagromadzonych zapasów tłuszczowych. Po tym czasie wchodzi do wody i rozpoczyna samodzielne życie, przechodząc na dietę rybną.

Foka szara jest gatunkiem osiadłym, zdarza się jednak, że młode, kilkutygodniowe osobniki, podejmują długie samotne wędrówki w inne rejony Bałtyku. Preferują one wybrzeża o dużej ilości separowanych skalistych wysepek lub piaszczystych łach w pobliżu miejsc o dużych zasobach ryb. W wodzie foki szare używają płetw tylnych, na lądzie poruszają się niezgrabnie jedynie przy pomocy płetw przednich, tylne ciągnąc biernie za sobą.

Według przekazów historycznych na przełomie XIX i XX wieku w Bałtyku żyło około 100 tys. fok szarych. Wykonany wówczas pierwszy szacunek wielkości zasobów tego gatunku w rejonie Pomorza Gdańskiego i Prus Wschodnich mówił o 1000 mieszkających tu fok szarych, mimo że u naszych wybrzeży na zwierzęta te wówczas polowano, a zabicie było premiowane finansowo. Foki traktowano jak szkodniki niszczące rybakom sieci i konkurujące z nimi o rybę. Aż do lat 30. minionego stulecia polowano przy pomocy broni palnej, narzędzi kolnych, a także specjalnie konstruowanych klatek sieciowych. Akwen Zatoki Gdańskiej był szczególnie przez foki szare preferowany, a zasoby tego gatunku w rejonie Płd. Bałtyku były znaczne.