Kolekcjonowanie monet to coraz popularniejsze hobby, jednak jak każda pasja wymaga dwóch rzeczy, zaangażowania oraz odrobiny wiedzy.
W poprzednim wpisie wyjaśniłem podstawową różnice między numizmatyką a kolekcjonowaniem monet. Wiemy więc, że będąc początkującym kolekcjonerem nie musimy być od razu numizmatykiem. Zdajemy sobie jednak sprawę, że kiedyś nasze hobby może stać numizmatyką, czyli nauką pomocniczą historii. Zanim to jednak nastąpi warto zastanowić się jak stworzyć wartościową kolekcję monet.
Nie istnieje oczywiście, żaden uniwersalny sposób, czy zespół rad które mogą wskazać jedyną właściwą drogę. Kolekcje monet każdy kolekcjoner powinien tworzyć w oparciu o swoje zainteresowania, preferencje a także w niektórych przypadkach – zasobność portfela. Ważne, żeby nie zapominać przy tym, że ma nam to przede wszystkim sprawić przyjemność. A więc co zbierać?
Współczesne monety obiegowe Polskie lub zagraniczne.
Co roku banki emisyjne wypuszczając kolejne monety obiegowe. Z reguły emisje dotyczą wszystkich nominałów będących w obiegu. Monety takie są łatwo dostępne, i kosztują jedynie tyle ile wynosi ich wartość nominału. Bieżąca kolekcja może powstać więc w miarę łatwo i stosunkowo tanio.
Na co warto zwrócić uwagę przy budowaniu takiej kolekcji? Czy kolekcja monet obiegowych może kiedyś stać się wartościowym zbiorem? Może pod warunkiem, że będziemy pamiętać, że wartość monety zależy od jej stanu zachowania oraz jej dostępności – zależnej od nakładu monety. (Niektórzy mówią jeszcze o modzie na monetę)
Wiedząc o tym należy następnie spełnić trzy podstawowe warunki. Po pierwsze musimy pozyskać monety w stanie menniczym (tzw. poza obiegowym). Najlepiej jest wymienić monety bezpośrednio w oddziale banku emisyjnego, wymieniając po kilka kilkanaście sztuk monety danej emisji. Z wymienionych egzemplarzy wybieramy najlepsze, biorąc pod uwagę mikro ryski. Monet nigdy nie dotykamy gołymi rękoma. Do przeglądania służą specjalne bawełniane rękawiczki. Jednak nawet w nich monety trzymamy w ręku za krawędzie.
Po drugie pozyskane monety powinniśmy odpowiednio zabezpieczyć. Zastanówmy się jak chcemy przechowywać nasze monety? Ile mamy miejsca na nasz zbiór?
Kiedyś bardzo popularne było zabezpieczanie monet w tzw. holderach –papierowych torebkach z okrągłymi przezroczystymi otworami na monety. Monety w holderach przechowywane były następnie w albumach.
Innym sposobem zdobywającym obecnie popularność jest wkładanie monet w plastykowy kapsel – dostosowany wielkością do rozmiaru monety. Monety w kapslach można przechowywać w albumach, ale można także w paletach ozdobnych. Zbiór palet można z kolei umieścić w dostosowanych do tego metalowych kuferkach.
Wybór metody przechowywania, zależy od naszych preferencji estetycznych, ale także i zasobności portfela.
Po trzecie, zwracając uwagę na nakłady staramy się pozyskać wszystkie warianty danej monety. Monety o niskich nakładach pozyskujemy w kilku egzemplarzach, gdyż w przyszłości możemy je wymienić z innymi kolekcjonerami.
Gdy zgromadziliśmy już monety bieżącego roku, postarajmy się metoda kupna i wymiany pozyskać wszystkie monety wcześniejszych lat emisyjnych.
Monety okolicznościowe.
Większość banków emisyjnych uatrakcyjnia swoje emisje monet poprzez włączanie do obiegu monet o specjalnej tematyce tzw. okolicznościowych. Często monety emitowane w kolejnych latach powiązane są wspólnym tematem – tworząc serie monet, co dodatkowo uatrakcyjnia ich zbieranie. Monety okolicznościowe maja z reguły ograniczony nakład, choć mogą być wyjątki jak stało się np. z monetą okolicznościowa o nominale 5 zł wydaną dla uczenia 100 lecia odzyskania niepodległości.
Najbliższym i najlepiej znanym nam przykładem monet okolicznościowych są monety 2 zł emitowane przez NBP w latach 1995-2014 ze stopu Nordic Gold (CuAl5Zn5Sn1), lub monety o nominale 5 zł emitowane od 2015 r.
Monety 2 złotowe zostały pogrupowane w 16 serii tematycznych. Są to: Dzieje Złotego, Herby województw, Historia Jazdy Polskiej, Historia polskiej muzyki rozrywkowej, Historyczne Miasta Polski, Miasta w Polsce, Polska droga do wolności, Polscy Malarze XIX/XX wieku, Polscy Podróżnicy i Badacze, Polski Rok Obrzędowy, Poczet królów i książąt polskich, Polskie Kluby Piłkarskie, Polskie okręty, Wielkie Bitwy, Zabytki Kultury Materialnej w Polsce/Zabytki Rzeczypospolitej (dawniej Zamki i Pałace w Polsce), Zwierzęta Świata. Kilka monet wydano w formie tematów indywidualnych.
Monety 2 zł możemy pozyskać jedynie metodą kupna lub wymiany. Najlepiej nie starajmy się zgromadzić od razu wszystkich. Raczej skupmy się na najbliższej nam tematyce. Miłośnicy malarstwa mogą zebrać portrety wielkich polskich malarzy XIX / XX. Dla miłośników sportu ciekawym może być pozyskanie kolekcji monet przedstawiających polskie kluby piłkarskie.
Monety 5 zł - z danego roku można wymienić analogicznie jak monety obiegowe w oddziałach NBP.
Monety kolekcjonerskie srebrne i złote.
Od początku lat 60 ubiegłego wieku banki narodowe emitują specjalne monety przeznaczone dla kolekcjonerów, wykonywane z szlachetnych kruszców – srebra i złota – specjalnymi stemplami. Monety te pomimo posiadania nominału już w dniu emisji sprzedawane są w wyższych cenach uwzgledniających wartość zawartego kruszcu oraz…. podatków (np. VAT – Polska monety srebrne).
Wartość takich monet – podobnie jak obiegowych zależy od ich stanu (w standardzie wszystkie monety kolekcjonerskie zamknięte są w plastikowe kapsle), wielkości nakładu, ale także od zawartości kruszcu. Wzrost wartości srebra i złota wyrażony w dolarach, przy stałej depresacji własnej waluty, gwarantuje, że stworzona kolekcja zachowuje przynajmniej wartość zawartych w niej kruszców.
Polityka emisji monet kolekcjonerskich przez NBP jest przedmiotem wielu kontrowersji zgłaszanych przez kolekcjonerów, a dotyczących nakładów monet, tematyki monet czy zasad dystrybucji. Pomimo to – monety kolekcjonerskie NBP są wdzięcznym przedmiotem zbierackim, a budowane z nich kolekcje sprawiają dużo frajdy, zachowując przy tym wartość tworzonej kolekcji.
Podobnie jak w przypadku monet okolicznościowych, planując kolekcję warto początkowo skupić się na niektórych seriach monet – odpowiadających zainteresowaniom i posiadanej wiedzy. Doświadczenie pokazuje, że monety w seriach są bardziej popularne , a ich wartość szybciej rośnie w czasie o monet o tematach indywidualnych.
Alternatywą może być oczywiście zbieranie kompletnych roczników monet kolekcjonerskich. Warto się wtedy postarać o specjalne tacki – szkatułki przeznaczone na konkretny zestaw monet z danego roku.
Cdn.